Dharashiv धाराशिव(उस्मानाबाद) हा जिल्हा छ, संभाजीनगर प्रशासकीय विभागात येतो. Dharashiv धाराशिव गोदावरी आणि कृष्णा या दोन नदी खोऱ्यांची शिवसीमा म्हणून धाराशिव हे नाव पडले.
मुख्यालय – धाराशिव
महानगरपालिका – नाही
क्षेत्रफळ – 7569 चौकीमी
स्थान व विस्तार – उस्मानाबादच्या पूर्वेस लातूर, आग्नेय व दक्षिणेस कर्नाटक राज्य, नैऋत्येस व पश्चिमेस सोलापूर, वायव्येस अहमदनगर जिल्हा, उत्तरेस बीड जिल्हा.
तालुके(8)- उस्मानाबाद, उमरगा, कळंब, तुळजापूर, परांडा, भूम, लोहारा, वाशी.
नद्या – तेरणा मुख्य व सर्वात लांब नदी आहे. तेरणा नदीचा उगम तेरखेड (ता.कळंब) येथे होतो. भोगावती, बोरी, बाणगंगा.
नदीकाठावरील ठिकाण – उस्मानाबाद(भोगावती), भूम (बानगंगा).
धरणे –
- रामगंगा, बानगंगा (ता.भूम)
- खेडेश्वर, चांदणी, खासापुर (ता.परांडा)
- रायगव्हाण धरण (ता.कळंब)
- कुरनूर, खंडाळा, हरणी धरण (ता.तुळजापूर)
- जळापूर (ता.उमरगा)
अभयारण्य – नवीन माळढोक अभयारण्य, येडशी-रामलिंग घाट.
तलाव – बानगंगा, भारती, भरोबा, हरणी, बोरी.
डोंगररांगा – बालाघाट, नळदुर्ग डोंगर.
लेणी – धाराशिव, तुळजापूर, तेर.
वने – वनामध्ये बांभूळ, बोर, लिंब, चिंच, हिवर इत्यादी वृक्ष आढळतात. तुळजाई-येडाई वनीकरण योजना राबवली जाते.
मृदा – जिल्ह्यात काळी मृदा आढळते.
पिके – जिल्ह्यात खरीप ज्वारी, रब्बी ज्वारी (शाळू), तांदूळ, सोयाबीन, ऊस, तूर, गहू, हरभरा, मुग, उडीद मका, कापूस इत्यादी पिके घेतात. येथे रब्बी ज्वारीला “शाळू” असे म्हणतात.
Read more……
Maharashtratil Jilhe : महाराष्ट्रातील जिल्हे – MPSC INFO
- तुळजापूर येथे महाराष्ट्राचे आराध्य दैवत माता तुळजाभवानीचे मंदिर आहे.
- उस्मानाबाद भोगावती नदीकाठी आहे.
- उस्मानाबाद हे मराठवाड्याचे प्रवेशद्वार आहे.
- धाराशिव येथे हजरत ख्वाजा शमसुद्दीन दर्गा आहे.
- धाराशिव (उस्मानाबाद) येथे हातलादेवी मंदिर आहे.
- तेर हे (ता.उस्मानाबाद) संत गोरोबाकाकांचे जन्मगाव आहे व येथे त्यांची समाधी आहे.
- परांडा येथे माणकेश्वर मंदिर आहे.
- नळदुर्ग (ता.तुळजापूर) येथे भुईकोट किल्ला आहे. या किल्ल्यात बोरी नदीवर नर-मादी धबधबा व पाणी महाल प्रसिद्ध आहे. वास्तुविशारद मीर महम्मद इमादिन यांनी हा पाणी महाल बांधला.
- राज्यात सूर्यफुलाचे सर्वाधिक क्षेत्र असणारा जिल्हा उस्मानाबाद (धाराशिव) आहे.
- राज्यात कडधान्यांच्या पिकांचे सर्वाधिक क्षेत्र असणारा जिल्हा उस्मानाबाद(धाराशिव) आहे.
- करडईचे सर्वाधिक उत्पादन घेणारा जिल्हा धाराशिव (उस्मानाबाद) आहे.
- येडशी येथे रामलिंग मंदिर व दुर्गादेवी मंदिर आहे.
- परांडा येथे हंसराज स्वामींचा मठ व कल्याण स्वामींची समाधी आहे.
- भूम येथे आलम प्रभूंचे मंदिर आहे.
- कुंथलगिरी येथे जैन धर्मीय मंदिर आहे व जैन मुनि शांतीसागर यांची समाधी आहे.
- येरमाळा येथे येडेश्वरी मातेचे मंदिर आहे.
- डोणगाव येथे कल्याण स्वामींचा मठ आहे.
- आणदुर येथे प्रसिद्ध खंडोबाचे मंदिर आहे.
- सोनारी येथे भैरवनाथ मंदिर आहे.
- तुळजापूर येथे कोरडवाहू साळ संशोधन केंद्र आहे.
- नळदुर्ग येथे तांदूळ संशोधन केंद्र आहे.
- कवडगाव येथे नियोजित सौर ऊर्जा प्रकल्प आहे.
- भवानी मातेचा जिल्हा म्हणून उस्मानाबाद(धाराशिव) जिल्ह्याला ओळखले जाते.
- तेर येथे पुराण वस्तुसंग्रहालय आहे.
- उस्मानाबादची शेळी राज्यात प्रसिद्ध आहे.
- तेर या ठिकाणी तेरणा नदीच्या काठावर श्री संत गोरोबा काका यांचे समाधी मंदिर आहे.
- उस्मानाबादचे पूर्वीचे नाव धाराशिव असे होते. 1910 मध्ये निजाम मीर उस्मानअली यांनी या शहरात स्वतःचे नाव दिले तेव्हापासून हे शहर उस्मानाबाद म्हणून ओळखले जाते.
- उस्मानाबाद हा जिल्हा प्राचीन लेण्यासाठी प्रसिद्ध आहे.
- उस्मानाबाद जिल्ह्यातील तेर येथे उत्खननात रोमन संस्कृतीशी जुळणाऱ्या वस्तू सापडल्या यावरून प्राचीन धाराशिवचा ग्रीक व रोमन संस्कृतीशी संबंध असावा.