Washim Jilha वाशिम जिल्हा अमरावती प्रशासकीय विभागातील जिल्हा आहे. तिसऱ्या ते सहाव्या शतकात वाकाटक साम्राज्याची ही राजधानी होती व Washim Jilha वाशिम हि वत्स्यऋषींची तपोभूमी आहे. जैन व बंजारा बांधवांची काशी आहे.
मुख्यालय – वाशिम
महानगरपालिका – नाही
क्षेत्रफळ – 5150 चौकीमी
स्थान व विस्तार – पूर्वेस यवतमाळ, दक्षिणेस हिंगोली, पश्चिमेस बुलढाणा, उत्तरेस अकोला, ईशान्येस अमरावती.
तालुके(6) – वाशिम, रिसोड, कारंजा, मालेगाव, मंगळूरपीर, मनोरा.
नद्या – पैनगंगा ही प्रमुख नदी. कास ही पैनगंगेची उपनदी. काटेपूर्णा, मानोरा, अरुणावती, अडाण या इतर नद्या.
धरण – आडाण
अभयारण्य – कारंजा-सोहोळ, काटेपूर्णा
तलाव – डव्हा, कोल्ही, म्हसळा, कार्ली, उमरी, झुमका, पंचाळा, सोमठाणा, गावठाणा, रिसोड, धानोरा, रामगाव, शहा, नांदखेड, एकबुर्जी, सावरगाव, पिंपरी, गणेशपूर, मोहगव्हाण, मांडव, काजलांबा, सोनखास.
वने – वाशिम जिल्ह्यातील वनामध्ये साखर येण मंजन इत्यादी वृक्ष आढळतात अंजन
मृदा – काही ठिकाणी काळी सुपीक मृदा आढळते. डोंगराळ व पठारी भागात मध्यम प्रतीची मृदा आढळते.
पिके – खरीप व रब्बी हंगामातील पिके घेतली जातात. काही भागात संत्र्याचे पीक घेतले जाते.
उद्योगधंदे – कारंजा येथे अल्युमिनियमची भांडी तयार करण्याचा कारखाना व जिनिंग प्रेसचे कारखाने आहेत.
- 1 जुलै 1998 रोजी अकोला जिल्ह्याच्या विभाजनातून वाशिम जिल्ह्याची निर्मिती करण्यात आली.
- वाशिमचे पूर्वीचे नाव वत्सगुल्म होते.
- वाशिम येथे दूरदर्शन प्रक्षेपण केंद्र आहे.
- वाशिम येथे पद्मावती तलाव, बालाजी मंदिर, मधमेश्वर मंदिर आहे.
- कारंजा येथे नृसिंह-सरस्वती मंदिर, जैन मंदिर, दत्त मंदिर आहे.
- कारंजा या ठिकाणाला “जैनाची काशी” असे म्हणतात.
- पोहरा (ता.मनोरा) येथे बंजारा बांधवांचे श्रद्धास्थान पोहरादेवी मंदिर आहे.
- पोहारा या ठिकाणाला “बंजारा समाजाची काशी” असे म्हणतात.
- मंगळूरपीर येथे बिरबलनाथाचे मंदिर, सय्यद मौलाना हजर कलंदर दर्गा आहे.
- शिरपूर येथे पार्श्वनाथ मंदिर आहे.
- रिसोड येथे अमरनाथ बाबाचे मंदिर आहे.
- प्राचीन काळी कल्पना केलेली पृथ्वीची मध्यरेषा ही वाशिम शहरातून जात होती.