Irrigation projects : भारतातील जलसिंचन प्रकल्प

Irrigation projects पावसाच्या पाण्याव्यतिरिक्त पिकांना दिलेल्या पूरक पाण्याला व औद्योगिक क्षेत्रास वापरल्या जाणाऱ्या पाण्याला जलसिंचन असे म्हणतात.

धरणे, तलाव यातून कालव्याद्वारे किंवा अन्य मार्गाने मिळणारे पाणी, नद्यांमधील पाणी, भुगर्भातील पाणी इत्यादी स्त्रोतांमधील पाणी सिंचनासाठी वापरले जाते.

भारतातील 450 जिल्ह्यांपैकी 44 जिल्ह्यात मध्ये बागायती क्षेत्र आहे. या जिल्ह्यांमधून देशाच्या अन्नधान्य उत्पादनापैकी सुमारे 50% उत्पादन होते.

पाण्याच्या वितरण व्यवस्थेनुसार विचार केला तर जगात भारताचा पाचवा क्रमांक लागतो व जलसिंचनाखाली असलेल्या क्षेत्राचा विचार केला तर भारत देशाचा जगात पहिला क्रमांक आहे.

जलसिंचनाचे उद्देश:

१.आपल्याकडील पाऊस हा मोसमी असल्यामुळे इतर ऋतूंमध्ये पिके घ्यायची असेल तर त्यासाठी पाणी उपलब्ध करून देणे.

२.एका वर्षात एकापेक्षा जास्त पिके यशस्वीपणे घेणे.

३.नगदी पिके घेण्यासाठी पुरेसे पाणी उपलब्ध करणे.

४.हेक्टरी उत्पादन जास्त मिळण्यासाठी योग्य पद्धतीने जलसिंचन करणे. ५.खात्रीपूर्वक आणि पुरेसे पाणी उपलब्ध करून शेती ,व्यवसाय व उद्द्योगधंदे  करणे.