Shabdsamuha-शब्दसमूहाबद्दल एक शब्द


१.जे माहित नाही ते – अज्ञात (Shabdsamuha)

२.अन्न देणारा – अन्नदाता

३.ज्याचा विसर पडणार नाही असा – अविस्मरणीय

४.पायात काहीही न घालणारा – अनवाणी

५.एखाद्याचे मागून येणे – अनुगमन

६.माहिती नसलेला – अज्ञानी

७.राखून काम करणारा – अंगचोर

८.शिल्लक राहिलेले – उर्वरित

९.वाटेल तसा पैसा खर्च करणे – उधळपट्टी

१०.दुसऱ्यावर जिवंत राहणारा – उपजीवी

११.सूर्योदयापूर्वीची वेळ – उषःकाल

१२.नदीची सुरुवात होते ते ठिकाण – उगम

१३.कविता करणारा – कवी

१४.कविता करणारी – कवयत्री

१५.कादंबरी लिहिणारा – कादंबरीकार

१६.सर्व इच्छा पूर्ण करणारा वृक्ष – कल्पवृक्ष

१७.दुसऱ्याचे दुःख पाहून कळवळणारा – कनवाळू

१८.कलेची आवड असणारा – कलाप्रेमी

१९.सतत कष्ट करणारा – कष्टाळू

20.कार्य करण्याची जागा – कर्मभूमी

२१.देवालयाचे शिखराचे टोक – कळस

२२.सहसा न घडणारे – क्वचित

२३.केलेल्या उपकाराची जाणीव ठेवणारा – कृतज्ञ

२४.केलेल्या उपकाराची जाणीव न ठेवणारा – कृतघ्न

२५.आकाशात गमन करणारा – खग

२६.नदीच्या दोन्ही बाजूंचा सुपीक प्रदेश – खोरे

२७.दोन डोंगरामधील चिंचोली वाट – खिंड

२८.एकाच वेळी अनेक जण बोलत असल्यामुळे होणारा आवाज – गलका

२९.भावनेच्या अतिरेकाने कंठ दाटून येणे – गहिवर

३०.देवळाच्या आतील भाग -गाभारा

३१.नेहमी घरात बसून राहणारा – घरकोंबडा

३२.ज्याच्या हातात चक्र आहे असा – चक्रधारी

३३.नक्षत्रासारखी सुंदर स्त्री – चटकचांदणी

३४.गावच्या कामकाजाची जागा – चावडी

३५.चार रस्ते एकत्र मिळालेले ठिकाण – चौक

३६.चित्रे काढणारा – चित्रकार

३७.जगाचा स्वामी – जगन्नाथ

३८.जेथे जन्म झाला आहे तो देश – जन्मभूमी

३९.पाण्यात राहणारे प्राणी – जलचर

४०.पाण्यामध्ये जन्मणारा प्राणी – जलज

४१.जाणून घेण्याची इच्छा – जिज्ञासा

४२.जीवाला जीव देणारा मित्र – जिवलग

४३.खूप जोरात किंवा एक सारख्या टाळ्या वाजवणे – टाळ्यांचा कडकडाट

४४.झाडांचा दाट समूह – झाडी

४५.सतत पडणारा पाऊस – झडी

४६.कधीही मृत्यू न येणारा – अमर

४७.मिळून मिसळून वागणारा – मनमिळावू

४८.गुप्त बातम्या काढणारा – गुप्तहेर

४९.आई-वडील नसणारा – अनाथ

५०.विद्यार्थ्यांसाठी राहण्याची जागा – वस्तीग्रह

५१.संख्या मोजता न येणारा – असंख्य

५२.कोणतीही तक्रार न करणारा – विनातक्रार

५३.देवावर विश्वास ठेवणारा – आस्तिक

५४.महिन्यातून प्रसिद्ध होणारे – मासिक

५५.मन आकर्षण करणारे – मनमोहक

५६.दगडासारखे हृदय असणारा – पाषाणहृदयी

५७.दुसऱ्यांना मार्गदर्शन करणारा – मार्गदर्शक

५८.सत्याचा आग्रह धरणारा – सत्याग्रही

५९.कधीही न जिंकला जाणारा – अजिंक्य

६०.कायमचे लक्षात राहणारे – अविस्मरणीय

६१.लोकांचे नेतृत्व करणारा – नेता

६२.लोकांची वस्ती नसलेला भाग – निर्जन

६३.श्रम करून जगणारा – श्रमजीवी

६४.भले हो अशी मंगल कामना – आशीर्वाद

६५.अग्नीची पूजा करणारा – अग्निपूजक

६६.दान करणारा – दानशूर

६७.देशासाठी लढणारा – देशभक्त

६८.दुसऱ्यावर अवलंबून असणारा – परावलंबी

६९.ईश्वराच अस्तित्व न मानणारा – नास्तिक

७0.थोडक्यात समाधान मानणारा – अल्पसंतुष्ट

७१,.एखाद्या संस्थेची स्थापना करणारा – संस्थापक

७२.सेवा करणारा – सेवक

७३.शंभर वर्षे आयुष्य जगणारा – शतायुषी

७४.स्वतःचे काम स्वतः करणारा – स्वावलंबी

७५.स्वतःच्या इच्छेप्रमाणे वागणारा – स्वच्छंदी

७६.श्रम करून जीवन जगणारा – श्रमिक

७७.जमिनीचे दान – भूदान  

७८.वाट दाखवणारा – वाटाड्या

७९.देशासाठी प्राण अर्पण करणारा – हुतात्मा

८०.क्षमा करणारी व्यक्ती – क्षमाशील

८१.दगडावर कोरीव काम करून मूर्ती बनवणारा – मूर्तिकार

८२.अस्वलाचा खेळ करणारा – दरवेशी

८३.गावच्या न्याय निवाड्याची जागा – चावडी

८४.ज्याची कशाशी तुलना करता येणार नाही असे – अतुलनीय

८५.वर्णन करता येणार नाही असे – अवर्णनीय

८६.किल्ल्याच्या भोवती बांधलेली भिंत – तट

८७.धान्य साठवण्याची जागा – कोठार

८८.कोणत्याही क्षेत्रात एकाकी घडून येणारा मोठा बदल – क्रांती

८९.कसलाही लोभ नसलेला – निर्लोभी

९०.पाणी मिळण्याची केलेली फुकट सोय – पाणपोई

९१.लोकांना आवडणारा – लोकप्रिय

९२.वर्षाने प्रसिद्ध होणारे – वार्षिक

९३.आपल्या देशात तयार झालेल्या वस्तू –  स्वदेशी

९४.मोजक्या शब्दात सांगितलेले तत्व – सूत्र

९५.क्षणात नष्ट होणारे – क्षणभंगुर

९६.केवळ स्वतःचा फायदा करून पाहणारा – स्वार्थी

९७.कैदी ठेवण्याची जागा – तुरुंग

९८.शरण आलेला –  शरणागत

९९.लाज नाही असा -निर्लज्ज  

१००.वाद्य वाजवणारा – वादक

१०१.वाडवलांनी मिळवलेली संपत्ती – वडीलोपार्जित

१०२.शोध लावणारा – संशोधक

१०३.ऐकायला येत नाही असा – बहिरा

१०४.ऐकायला व बोलायला येत नाही असा – मूकबधिर

१०५.कथा सांगणारा – कथेकार

१०६.कपडे शिवण्याचे काम करणारा – शिंपी

१०७.कपडे धुण्याचे काम करणारा –  धोबी

१०८.खूप पाऊस पडणे – अतिवृष्टी

१०९.खूप आयुष्य असणारा –  दीर्घायुषी

११०.गुरे राखणारा – गुराखी

१११.घरापुढे मोकळी जागा – अंगण

११२.घरे बांधणारा –  गवंडी

११३.जादूचे खेळ करून दाखवणारा – जादूगर

११४.जिथे वस्तू विकल्या जातात ती जागा – दुकान

११५.जमिनीवर राहणारे प्राणी – भूचर

११६.लाकूड काम करणारा –  सुतार

११७.अनेक फळांचा समूह –  घोस

११८.झाडांची निगा राखणारा –  माळी

११९.उंचावरून पडणारा पाण्याचा प्रवाह – धबधबा

१२०.दररोज प्रसिद्ध होणारे –  दैनिक

 १२१.आठवड्याने प्रसिद्ध होणारे –  साप्ताहिक

१२२.दारावरील पहारेकरी –  द्वारपाल

१२३.दुसऱ्यावर उपकार करणारा –  परोपकारी

१२४.देवा पुढे सतत जळणारा दिवा –  नंदादीप

१२५.पायी चालणारा – पादचारी

१२६.बस गाड्या थांबण्याची जागा –  बसस्थानक

१२७.भाषण करणारा – वक्ता

१२८.रणांगणावर आलेले मरण –  वीरमरण

१२९.सोन्या चांदीचे दागिने करणारा –  सोनार

१३०.हाताच्या बोटात घालायचा दागिना –  अंगठी

१३१.अनेक केळ्यांचा समूह – घड

१३२.विमान चालवणारा – वैमानिक

१३३.शत्रूला सामील झालेला –  फितूर

१३४.शेती करणारा – शेतकरी

१३५.माकडाचा खेळ करणारा –  मदारी

१३६.लेखन करणारा –  लेखक

१३७.चांगला विचार –  सुविचार

१३८.दर तीन महिन्यातून प्रसिद्ध होणारे – त्रैमासिक

१३९.जंगलात लागलेली आग – बनवा

१४०.दोन नद्या एकत्र मिळण्याची जागा –  संगम

१४१.सदा सुख देणारा –  सुखदाता

१४२.पावसाचे पाणी पिऊन जगणारा पक्षीचा –  चातक  

१४३.कर्जाच्या खाली दबलेला –  कर्जबाजारी

१४४.शंभर वर्ष आयुष्य जगणारा –  शतायुषी

१४५.शेजाऱ्याशी वागण्याची पद्धत –  शेजारधर्म

१४६.अग्नि विज्ल्यानंतर  राहणारी पांढरी भुकटी –  राख

१४७.अनेक चांगला गुणांनी युक्त असणारा – अष्टपैलू

१४८.स्वतःविषयीचे चरित्र – आत्मचरित्र

१४९.स्वतःची कोणतीही वस्तू सहज देणारा –  उदार

१५०.आवरता येणार नाही असे –  अनावर

१५१.आईचे मुलांविषयी प्रेम –  वात्सल्य

१५२.आपल्याबरोबर खेळात भाग घेणारा मित्र – सवंगडी  

१५३.आपापसात हळूच बोलणे –  कुजबुज

१५४.हाताचे दोन पंजे जवळ आणून केलेला हाताचा पसा –  ओंजळ

१५५.एखादी गोष्ट नाही अशी स्थिती –  अभाव

१५६.एकमेकांवर अवलंबून असणारे – परस्परावलंबी

१५७.ज्याला कोणीही शत्रू नाही असा –  अजातशत्रू

१५८.एखाद्या संस्थेची स्थापना करणारा – संस्थापक

१५९.दुसऱ्यांचे पाहून त्याच्यासारखे वागणे – अनुकरण

१६०.सतत कष्ट करणारा – कष्टाळू

१६१.वयाने व अधिकाराने कमी –  कनिष्ठ

१६२.कसलेही व्यसन नसणारा –  निर्व्यसनी

१६३.कमी बुद्धी असलेला –  मतिमंद

१६४.खूप विस्तार असलेले –  विस्तीर्ण

१६५.खेळाडूंच्या संघाचा प्रमुख –  कर्णधार

१६६.मनास आकर्षण घेणारे – मनमोहक

१६७.गुरे बांधण्याची जागा –  गोठा

१६८.घोडे बांधण्याची जागा –  पागा

१६९.गाई सांभाळणारा –  गोपाळ

१७०.जे होणे शक्य नाही असे – असंभव

१७१.सर्व काही जपणारा –  सर्वज्ञ

१७२.आरण्याचा राजा –  वनराज

१७३.जुन्या मतांना चिकटून राहणारा –  सनातनी, पुराणमतवादी

१७४.धान्य  साठवण्याची जागा –  कोठार

१७५.ज्याची पत्नी  मरण पावली आहे असा पुरुष – विधुर

१७६.जिचा पती मरण पावला आहे अशी महिला –  विधवा

१७७.सूर्य मावळण्याची घटना –  सूर्यास्त

१७८.हाताच्या बोटात घालायचा दागिना – अंगठी

१७९.नाव चालवणारा –  नावाडी

१८०.ज्याला तळ लागत नाही असा –  अथांग

१८१.भाषण ऐकणारे – श्रोते

१८२.जिचा उपयोग होत नाही अशी वस्तू –  निरुपयोगी

१८३.बालकांपासून वृद्धांपर्यंत सर्वजण – अबालवृद्ध

१८४.जेवण झाल्यावर शंभर पावले फिरणे – शतपावली

१८५.ढगांनी न भरलेले – निरभ्र

१८७.तीन कोण असलेली आकृती –  त्रिकोण

१८८.तीन नद्या एकत्र मिळण्याचे ठिकाण –  त्रिवेणी

१८९.थोडक्यात समाधान मानणारा –  अल्पसंतुष्ट

१९०.दुसऱ्याच्या मनातले जाणणारा –  मनकवडा

१९१.दुसऱ्याला ठार मारण्यासाठी पाठवलेला माणूस –  मारेकरी

१९२.नाटक लिहिणारा –  नाटककार

१९३.नाटकात किंवा चित्रपटात काम करणारा – नट, अभिनेता

१९४.धनुष्य धारण करणारा – धनुरधारी

१९५.रिकामा हिंडनारा – टवाळखोर

१९६.नृत्य करणारा पुरुष – नर्तक

१९७.प्रेरणा देणारा –  प्रेरक

१९८.नवऱ्या मुलीचे वडील – वरपिता

१९९.नशिबाने आलेली अवस्था –  देवदशा

२००.मासे पकडणारा – कोळी

२०१.चंद्रापासून येणारा प्रकाश – चांदणे

२०२.जीवाला जीव देणारा –  जिवलग

२०३.मूर्तीची पूजा करणारा –  मूर्तिपूजक

२०४.प्रवासात बरोबर घेतलेले खाद्यपदार्थ –  शिदोरी

२०५.माशासारखे डोळे असलेली स्त्री –   मीनाक्षी

२०६.ज्याचे हात गुडघ्यापर्यंत लांब आहे असा  – अजानबाहू  

२०७.मिठाई तयार करणारा –  हलवाई

२०८.ज्याला खंड नाही असा – अखंड

२०९.अंग राखून काम करणारा –  अंगचोर

२१०.मोजता येणार नाही असे –  अगणित

२११.यज्ञातील आहुती –  बळी

२१२.योग करण्याची जागा –  योगशाळा

२१३.राजाचे बसायचे आसन – सिंहासन

२१४.हत्तीच्या पाठीवर बसण्यासाठी केलेली जागा किंवा बैठक – अंबारी

२१५.ज्याला  मरण नाही असा –  अमर

२१६.लाकडाच्या वस्तू बनवणारा – सुतार

२१७.दोनदा जन्मलेला – द्विज

२१८.लोखंडाच्या वस्तू बनवणारा – लोहार

२१९.मोठ्यांनी लहानांना दिलेली सदिच्छा –  आशीर्वाद

२२०.वनस्पतीच्या मुळाशी पाणी घालण्यासाठी केलेला खोलगट भाग – आळे

२२१.वाट दाखवणारा –  वाटाड्या

२२२.आजार  कमी करण्यासाठी घेतलेल्या गोळ्या किंवा दवा – औषधी

२२३.शरीरात जीव असलेला –  सजीव

२२४ .शिक्षा करण्याचे यमपुरीतील स्थान – नरक

२२५.नेत्याची अनुकरण करणारे – अनुयायी

२२६.जिल्ह्याचा कारभार पाहणारी संस्था – जिल्हापरिषद

२२७.जिचा पती जिवंत आहे अशी स्त्री – सुवासिनी

२२८.खूप मोठा विस्तार असलेले – विस्तीर्ण

२२९.डोंगरात कोरलेले मंदिर – लेणी

२३०.अनेकांमधून निवडलेले – निवडक

२३१.तप करण्याची जागा – तपोभूमी

२३२.चांदण्या रात्रीचा पंधरवडा –  शुक्लपक्ष

२३३.तांब्याच्या पत्रावर लिहिलेला लेख – तामृलेख

२३४.दुष्काळात सापडलेले लोक – दुष्काळग्रस्त

२३५.दररोज ठरलेला कार्यक्रम – दिनक्रम

२३६.दारोदारी भिक्षा मागणारा – भिक्षाार्थी

२३७.दागिने नसलेली गरीब स्त्री – लंकेची पार्वती

२३८.तोंडावर हात मारत काढलेला आवाज – बोंब  

२३९.तोफ असलेला गाडा – रणगाडा

२४०.ढगांनी भरलेले – ढगाळलेले

२४१.दुसऱ्या देशात जाणे – परदेशगमन

२४२.कष्ट करून जगणारे – कष्टकरी

२४३.करण्याची लाकडी परात – काठवत

२४४.नावाचा एक सारखा उच्चार – घोष

२४५.देवास अर्पण करावयाचा पदार्थ – नैवेद्य

२४६.चंद्राप्रमाणे मुख असणारी – चंद्रमुखी

२४७.नृत्य करणारी स्त्री – नर्तकी

२४८.निरपेक्ष बुद्धीने व स्वच्छने केलेल्या कामाबद्दल दिले जाणारे धन – मानधन

२४९.योजना आखणारा – आयोजक

२५०.पहाटेची वेळ – उषःकाल

२५१.रक्षा करणारा – रक्षक

२५२.लग्नासाठी जमलेले लोक – वराडी

२५३.प्राणी एकत्र ठेवण्याची जागा – प्राणीसंग्रहालय

२५४.जगाचा नाश होण्याची वेळ –  प्रलयकाळ

२५५.पाहण्यायोग्य वस्तू मांडलेली जागा – प्रदर्शन

२५६.पिण्यास योग्य असलेला द्रव पदार्थ- पेय  

२५७.लोकांनी मान्यता दिलेला – लोकमान्य

२५८.लोकांच्या मदतीने चाललेले राज्य  – प्रजासत्ताक

२५९.पीक न उगवणारी जमीन – नापीक

२६०.पुन्हा मिळालेला जन्म – पुनर्जन्म

२६१.शोध लावणारा – संशोधक

२६२.पाण्याखालून चालणारी बोट – पाणबुडी

२६३.शहाणपणा अर्थात मूर्ख – दीडशहाणा

२६४.लोकांचे पुढारी पण करणारा – पुढारी

२६५.बर्फाने आछाडलेले – बर्फाच्छादित

२६६.समाजाची सेवा करणारा – समाजसेवक

२६७.बरोबर की चूक योग्य की अयोग्य हा विचार न करता ठेवलेली श्रद्धा – अंधश्रद्धा

२६८.संकट दूर करणारा – विघ्नहर्ता

२६९.बारकाईने चौकशी करणारा – चिकित्सक

२७०.भविष्य सांगणारा – ज्योतिषी

२७१.स्वतःबद्दल अभिमान असलेला – स्वाभिमानी

२७२.मनाला वाटेल तसे – मनसोक्त

२७३.लग्न झालेल्या मुलीच्या आई वडिलांचे घर – माहेर

२७४.मिठाई तयार करणारा – हलवाई

२७५.मालाच्या देव घेवाण च्या व्यवहारात मिळणारा मोबदला – अडत

२७६.ज्याला खंड नाही असा – अखंड

२७७.सुंदर असलेले – निसर्गसुंदर

२७८.मोजकाच आहार घेणारा – मिताहारी

२७९.मोजकेच बोलणारा – मितभाषी

२८०.ज्याची किंमत होऊ शकत नाही असा – अनमोल

२८१.देव लोकातील स्त्रिया – अप्सरा

२८२.रक्त गोळा करून ठेवण्याचे ठिकाण – रक्तपेढी

२८३.पूर्वी कधीही पडले नाही असे – अपूर्व

२८४.राष्ट्राला पित्याप्रमाणे असणारा – राष्ट्रपिता

२८५.जे  प्रत्यक्षात नाही ते आहे असे वाटणे -आभास

२८६.लहानपणी मिळालेले वळण किंवा शिक्षण – बाळकडू

२८७.लहान मुलांना समजेल असे – बालबोध

२८८.मृत्यूवर विजय मिळवणारा – मृत्युंजय

२८९.लोकांच्या सत्तेखाली त्यांच्या संमतीने त्यांच्या हितासाठी असलेली राज्यपद्धत – लोकशाही

२९०.व्यवस्थित आखलेले – रेखीव

२९१.वर्तमानपत्र चालवणारा – संपादक

२९२.वनात राहणारे लोक – वनवासी

२९३.वनस्पतीच्या मुळाशी पाणी साठण्यासाठी केलेला खोलगट भाग – आळे

२९४.वाजवीपेक्षा कमी खर्च करणारा – कंजूस

२९५.वारस नसलेला – बेवारशी

२९६.मोठ्या शहराला लागून असलेले लहान नगर – उपनगर

२९७.वाईट मार्गाने जाणारा – अधोगामी

२९८.विशिष्ट ध्येय गाठण्यासाठी जबरदस्त इच्छा – महत्त्वकांक्षा

२९९.विशिष्ट ध्येय समोर ठेवून वागणारा – ध्येयनिष्ट

३००.विवाह समय नवरा नवरी मध्ये धरायची वस्त्र – अंतरपाट

३०१.कमळासारखे डोळे आहेत अशी-कमलनयना

३०२.कामात तत्पर असलेला – कार्यतत्पर

३०३.खूप आयुष्य असलेला – दीर्घायुषी

३०४.कविता गाऊन दाखवणारे – काव्यगायिका

३०५.दुसऱ्या मध्ये न मिसळणारा – एकलकोंडा

३०६.गावाभोवताचा तट – गावकूस

३०७.थोरपुरुष, समाजसेवक, साधू ,संत यांच्या जन्मतिथीचा दिवस – जयंती

 ३०८.ज्याच्या हातात  चक्र आहे असा – चक्रधर

Leave a comment